De kracht van telelenzen

In de twee vorige afleveringen hebben we gekeken naar de kracht van groothoeklenzen en de de valkuilen van groothoeklenzen. Laten we nu hetzelfde doen met telelenzen.

We spreken van tele als de brandpuntsafstand groter is dan 40 mm op een APS-C camera.

Meestal onderscheiden we gewone tele en super tele. Een gewone telelens loopt van 40 tot 200 mm. En super telelens is alles boven de 200 mm. Super telelenzen zijn handig als je wilde dieren gaat fotograferen.

Effecten van telelens

Tele is bijzonder omdat het een kleine beeldhoek geeft.

Grote beeldhoek op 13 mm	Normale beeldhoek op 33 mm	Kleine beeldhoek op 107 mm

En die kleine beeldhoek heeft een paar duidelijke visuele effecten:

• Er past weinig in beeld
• Het vergroot alles uit
• Het maakt de achtergrond groter
• Het verzwakt de illusie van diepte
• En het zorgt voor een kleine scherptediepte

Hoe groter de brandpuntsafstand, des te sterker deze tele effecten zichtbaar worden.
Laten we ze één voor één langslopen.

Er past weinig in beeld

Een telelens is bijzonder omdat het een kleine beeldhoek geeft. Het laat dus relatief weinig zien. Veel minder dan bij groothoek. En hoe groter de brandpuntsafstand (hoe verder je inzoomt), des te minder in beeld past.

Kijk maar naar de voorbeelden hieronder. Zie je dat er minder in beeld komt op 37 mm dan op 18 mm? En dat er nog minder in beeld komt bij op 85 mm?

18 mm	37 mm	85 mm

Telelenzen vergroten alles uit

Groothoek maakt vrijwel alles klein. Tele doet het omgekeerde: het vergroot alles uit.

Met een telelens kan je onderwerpen die verder weg zijn dichterbij halen. En onderwerpen die dichtbij zijn uitvergroten. Dat zijn natuurlijk de meest voor de hand liggende redenen om tele te gebruiken.

179 mm	200 mm
267 mm	300 mm

Een telelens maakt de achtergrond groter

Net als groothoek vertekent tele het perspectief. Groothoek zorgt dat alles ver weg klein in beeld komt. Dat is bij tele niet het geval. Integendeel, tele trekt de achtergrond naar voren waardoor het groter in beeld komt. Hoe groter de brandpuntsafstand, des te sterker dit effect.

Kijk maar. Zie je dat de bomen in de verte steeds groter worden, naarmate de brandpuntsafstand (zoom) toeneemt? Maar het bankje even groot blijft.

16 mm	23 mm
33 mm	70 mm

Brandpuntsafstand gaat dus niet alleen om vergroten wat ver weg is. Het heeft ook invloed op de relatie tussen de voor- en achtergrond.

groothoek	tele

• Als je de voorgrond prominent wil maken, gebruik je groothoek. Dan wordt de voorgrond groter en de achtergrond kleiner.
• Als je de achtergrond prominenter wil maken, gebruik je tele. Dan komt de achtergrond groter in beeld.

Dat is het magie van het groothoek en tele perspectief.

Een telelens verzwakt de illusie van diepte

Waar groothoek alles ver weg kleiner maakt en de afstand tussen voor- en achtergrond (diepte) overdrijft, doet tele precies het omgekeerde.

Hoe groter de brandpuntsafstand des te dichterbij de achtergrond lijkt. Het tele perspectief zorgt ervoor dat alles dichter bij elkaar lijkt te staan dan in werkelijkheid het geval is. Afstanden lijken kleiner dan ze zijn. En daarmee gaat de illusie van diepte verloren.

Zie je dat de foto met de bruggen op 18 mm veel meer diepte geeft dan op 100 mm?
En dat de beelden dichter bij elkaar te staan op op 200 mm dan op 55 mm?

18 mm	100mm
55 mm	200 mm

Telelenzen zorgen voor een onscherpe achtergrond

Tele heeft per definitie een grotere brandpuntsafstand dan groothoek. En hoe groter de brandpuntsafstand des te kleiner de scherptediepte en dus onscherper de achtergrond wordt.

Voorwaarde is wel dat je niet te ver van het onderwerp staat waarop je scherpstelt en een relatief groot diafragma gebruikt (bijv. f/5.6).

Van dichtbij geschoten Kleine scherptediepte op 267 mm en f/5.6	Van veraf geschoten Grotere scherptediepte op 400 mm en f/8

De valkuilen van telelenzen

Telelenzen lijken makkelijke lenzen om te gebruiken maar zijn het niet. Er liggen veel valkuilen op de loer. In het volgende artikel gaan we in op deze valkuilen van telelenzen.