Introductie
In de wereld van de fotografie zijn er een paar namen die synoniem zijn met meesterschap en vernieuwing. Een van deze pioniers is Eliot Porter, een Amerikaanse fotograaf wiens werk een blijvende indruk heeft achtergelaten.
Met zijn kenmerkende stijl heeft Porter de grenzen van de fotografie verlegd en ons laten kennismaken met de schoonheid en subtiliteit van de natuur. In dit artikel maken we kennis met Eliot Porter en duiken in de stijl van zijn bekendste werk: intieme landschappen.
Eliot Porter (1901 - 1990)
Eliot werd in 1901 geboren in Winnetka, Illinois. Al op jonge leeftijd werd zijn interesse voor de natuur door zijn familie gestimuleerd. Als kind begon hij met het fotograferen van het eiland van zijn familie.
Nadat hij halverwege de jaren 30 afstudeerde aan de Harvard University, moedigde zijn broer, de schilder en kunstcriticus Fairfield Porter, zijn interesse in fotografie aan en regelde introducties met grootheden als Ansel Adams en Alfred Stieglitz.
In het begin van de jaren 1940 maakte hij de overstap van traditionele zwart-wit film naar de nieuwe Kodachrome kleurenfilm die door tijdschrift fotografen werd gebruikt. Het was deze overstap naar kleurenfotografie die hem wereldwijde erkenning zou brengen. Hij was een van de pioniers op het gebied van kleurenfotografie en experimenteerde met verschillende technieken om levendige en realistische kleuren in zijn beelden vast te leggen. Landschapsfotograaf Ansel Adams beschreef Porter als "meester van de kleur van de natuur".
Publicaties en tentoonstellingen
Eliot publiceerde 27 boeken met zijn fotografisch werk, waaronder het invloedrijke boek "In Wildness Is the Preservation of the World", waarin hij samenwerkte met de Amerikaanse auteur en natuurbeschermer Henry David Thoreau.
In 1979 exposeerde het Metropolitan Museum of Art, in New York, Intimate Landscapes, de eerste solotentoonstelling gewijd aan kleurenfotografie. De 55 kleurenfoto's toonden "intieme landschappen" - rustige, meditatieve composities met gedempte kleuren en dichte texturen (in plaats van meer uitgestrekte en spectaculaire landschappen). Deze tentoonstelling leverde Porter ook lof op als de persoon die kleurenfotografie geloofwaardig maakte als kunst.
Tegenwoordig bevinden zijn werken zich in de collecties van The Museum of Modern Art in New York, het Art Institute of Chicago, het Los Angeles County Museum of Art en het Philadelphia Museum of Art.
Zijn werk heeft een aanzienlijke impact gehad op de landschapsfotografie, en zijn nalatenschap leeft voort in de harten van vele fotografen, zoals Guy Tal, Matt Payne en de Nederlandse fotograaf Bert Vliegen.
Deze video over over Eliot Porter neemt je mee in zijn leven en werk. Het schetst een goed beeld maar kabbelt wel een beetje traag door.
Stijl
Porter's stijl wordt gekenmerkt door zijn diepe verbondenheid met de natuur en zijn vermogen om de subtiliteit en de schoonheid van de natuurlijke wereld vast te leggen. Zijn werk concentreert zich voornamelijk op de natuur en landschappen.
Een van de meest opvallende kenmerken van Eliot's werk is zijn gebruik van kleur. Hij slaagde erin om kleuren op een subtiele en genuanceerde manier vast te leggen, waarbij hij de rijkdom en de variatie van de natuur weergaf. Zijn foto's vertonen vaak een harmonieus kleurenpalet en een gevoel van evenwicht, waardoor ze een schilderachtige kwaliteit krijgen.
Porter streefde ernaar om de kijker een gevoel van intimiteit met de natuur te geven. Hij richtte zich op details en kleine momenten, waardoor zijn foto's een intieme en contemplatieve sfeer kregen.
Eliot maakte gebruik van verschillende technieken om dit doel te bereiken. Hij was een voorstander van het gebruik van een grootformaat camera, waardoor hij gedetailleerde en scherpe beelden kon vastleggen. Ook gaf hij de voorkeur aan natuurlijk licht en fotografeerde vaak tijdens de vroege ochtend- of late middaguren, wanneer het licht zachter en warmer is. Dit zorgde voor een zachte en subtiele sfeer in zijn foto's.
Porter had ook een scherp oog voor compositie en detail. Hij besteedde veel aandacht aan de plaatsing van objecten binnen het kader en gebruikte vaak natuurlijke lijnen en patronen om de aandacht van de kijker te leiden. Zijn composities waren evenwichtig en zorgvuldig opgebouwd, waardoor de kijker werd uitgenodigd om elk detail te verkennen.
Een andere techniek die Eliot Porter veelvuldig gebruikte, was het creëren van diepte en perspectief in zijn composities. Hij speelde met lijnen, vormen en textuur om een gevoel van diepte te creëren en de kijker het gevoel te geven dat ze in de scène konden stappen. Zijn gebruik van overlappende elementen en het plaatsen van objecten op verschillende afstanden zorgden voor een gevoel van gelaagdheid en diepte in zijn foto's.
Intieme landschappen
Een van de opvallendste aspecten van Eliot Porter's fotografie is zijn vermogen om intieme landschappen vast te leggen. Hij had een uniek talent om de schoonheid en subtiliteit van de natuur te ontdekken in kleine, intieme details van het landschap.
Zijn benadering van intieme landschappen was gebaseerd op zijn diepe verbondenheid met de natuur. Hij geloofde dat het belangrijk was om de kijker een gevoel van intimiteit en persoonlijke betrokkenheid te geven bij het landschap. In plaats van uitgestrekte vergezichten vast te leggen, concentreerde hij zich op de details, zoals een enkele bloem, een blad dat op een rots rust, of een stroompje dat door een bos stroomt.
Door deze benadering slaagde Porter erin om een gevoel van rust en sereniteit over te brengen, waardoor de kijker wordt uitgenodigd om de subtiele schoonheid van de natuur te verkennen. Door in te zoomen op kleine details, creëerde Porter een intieme relatie tussen de kijker en het landschap.
Een ander belangrijk aspect van Porter's intieme landschappen was zijn gebruik van kleur en licht. Hij slaagde erin om de natuurlijke kleuren op een subtiele en genuanceerde manier vast te leggen, waardoor zijn foto's een gevoel van harmonie en evenwicht kregen. Hij maakte gebruik van het zachte, warme licht tijdens de vroege ochtend- en late middaguren, waardoor de kleuren nog levendiger en zachter werden.
Porter's intieme landschappen waren ook doordrenkt van zijn gevoel voor compositie en detail. Hij creëerde evenwichtige composities door gebruik te maken van natuurlijke lijnen, patronen en symmetrie. Door aandacht te besteden aan elk detail, van de kleinste bloemblaadjes tot de fijnste textuur op een blad, wist hij een gevoel van diepte en gelaagdheid te creëren in zijn foto's.
Porter's werk roept een gevoel van verwondering en ontzag op voor de kleine wonderen om ons heen. Zo benadrukt hij het belang van het behoud en de bescherming van de natuur.
Drijfveer
Zelfexpressie
Net als veel andere fotografen ziet Porter het medium fotografie vooral als manier van zelfexpressie. “I do not photograph for ulterior purposes. I photograph for the thing itself - for the photograph - without consideration of how it may be used. Some critics suggest that I make photographs primarily to promote conservation, but this allegation is far from the truth. Although my photographs may be used in this way, it is incidental to my original motive for making them, which is first of all for personal aesthetic satisfaction.”
“Every photograph that is made whether by one who considers himself a professional, or by the tourist who points his snapshot camera and pushes a button, is a response to the exterior world, to something perceived outside himself by the person who operates the camera.”
Compositie
Porter heeft een paar interessante uitspraken over compositie gedaan: "Ultimately, to be successful as a work of art, a photograph must be both pleasing and convincing. It must not leave the viewer in doubt about the validity of its subject, whether representational or imaginary. Every part must contribute to the unity of the image from corner to corner - no discordant note should be permitted.”
Detail versus overzicht
In het boek Intimate Landscapes schrijft Weston J. Naef: “It was through the experience of photographing birds, he (Porter) has said, that he first became aware of how much detail of nature could reveal about its larger context….. Slices of nature became for him not isolated fragments but metaphors that stand for and give meaning to the whole from which they are taken.”
Tips voor intieme landschappen
Je kunt van Eliot Porter leren door een tijdje foto’s te maken in zijn stijl. Daarbij zal je ontdekken dat het nog best een opgave is om intieme landschappen te schieten die jouw betrokkenheid bij de natuur laten zien, subtiele kleuren hebben die harmonie en sereniteit uitstralen, diepte en perspectief tonen en een gevoel van verbondenheid met de natuur en ontzag voor de kleine wonderen en details om ons heen opwekken.
Een paar handvatten:
1. Laat zien wat jij ziet, niet wat iedereen ziet
Intieme landschappen tonen een deel van het geheel. Laat de weidse vergezichten van spectaculaire landschappen links liggen. Focus op dat deel wat jou het meest opvalt.
2. Gebruik het zachte en warme licht tijdens vroege ochtend- of late middaguren
Dit zorgt voor een zachte en subtiele sfeer.
3. Hou de horizon en de lucht zoveel mogelijk buiten beeld
Zoek naar delen van het landschap waarin geen horizon en lucht zichtbaar is.
4. Kom dichterbij
Met welke lens je ook begint, doe stappen naar voren en zoom in om dichter bij je onderwerp te komen. Porter gebruikte voornamelijk lenzen in het 50-120mm bereik (in 35mm termen).
5. Compose inside a box
Het is goed om buiten vaste kaders te denken. Maar voor een intiem landschap kun je juist beter binnen een vast kader werken. Richt je op een gebied van 4 bij 6 meter. Welke composities kun je binnen dit kader vinden? Zoek een blikvanger en probeer verschillende composities uit.
6. Zoek naar patronen, texturen, vormen en lijnen
Een compositie met lijnen, vormen, texturen of patronen kan een mooie foto opleveren. Elk van deze voegt interesse toe en helpt het oog door grote landschappen te leiden, dus waarom zou je ze niet proberen te gebruiken in intieme landschapsfoto's?
7. Pak door
Probeer steeds verschillende invalshoeken en composities uit.
8. Bekijk de foto’s in Porter’s Intimate Landscapes
Als je geluk hebt kan je het boek nog ergens tweedehands vinden. Meestal is het aan de prijzige kant. Gelukkig kan je het ook downloaden op website van de Metropolitan Museum of Art
Oefening
- Maak een serie van 6 intieme landschapsfoto's.
- Laat daarin zien wat jij ziet en niet wat iedereen ziet.
- Gebruik het zachte en warme licht aan de randen van de dag.
- Hou de horizon en de lucht zoveel mogelijk buiten beeld.
- Zet het landschap niet te weids en evenmin te klein in beeld.
Uitsnedes van zo'n 4 bij 6 meter vormen een goed startpunt.
Zoals bij alle oefeningen in de serie Leren van de meesters gaat het meer om de ervaring dan het eindresultaat.
Door uit je comfortzone te stappen ga je vanzelf anders kijken en fotograferen.
Veel fotoplezier.
Fotocursus Leren van de meesters
Wil je meer stijlen van beroemde fotografen verkennen? Kijk dan eens naar de fotocursus Leren van de meesters.
