De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp - geschilderd door Rembrandt van Rijn.
Het begon ooit met een anatomische les
Mijn biologiestudie begon met anatomie. Tijdens het snijpracticum moesten we een duif opensnijden. En vervolgens een waslijst aan botten, bloedvaten, zenuwen en organen benoemen.
Het was een bloederige bedoening, maar buitengewoon leerzaam. Zo leerde ik niet alleen vaktaal (hoe het allemaal heet), maar ook kijken naar de opbouw van een lichaam (de bouwstenen). Het verraste me dat er zoveel verschil zat tussen wat ik met mijn eigen ogen zag en eerder in het studieboek had gelezen. Anatomie begon te leven. Een nieuwe wereld ging voor mij open.
Het fotografisch oog
Toen ik ging fotograferen las ik over het fotografisch oog. Dat leek me iets magisch. Iets waar sommigen mee geboren waren.
Niets bleek minder waar. Je kon het gewoon ontwikkelen. Het werd mijn tweede anatomische les. In plaats van botten, bloedvaten, zenuwen en organen ging het nu om visuele bouwstenen. Opnieuw leerde ik een vaktaal met termen als patronen, positie en richting. Opnieuw leerde ik kijken, ditmaal hoe foto’s zijn opgebouwd. En opnieuw ging er een wereld voor me open.
Als je fotografen hoort praten, kom je vaak termen tegen als toon, kleur, vorm, textuur, scherpte, lijnen en ruimte. Dat is niet voor niets. Fotografen praten niet alleen in deze termen, ze kijken ook zo naar de wereld. In wezen kijken ze naar ingrediënten voor foto’s en naar bouwstenen voor de compositie.
Dit is het beroemde fotografische oog. Door het oog te trainen leer je de visuele bouwstenen herkennen. Superbelangrijk dus. Daarom beginnen we er ook mee. En het is helemaal niet moeilijk. Maar weet waar je aan begint. De wereld zal nooit meer hetzelfde zijn.
Beeldelementen en ruimte
Een foto bestaat uit beeldelementen en ruimte. Beeldelementen zijn de zichtbare onderdelen die we binnen het kader duidelijk kunnen onderscheiden. Zoals mensen, dieren, planten, bergen, gebouwen, auto’s en voorwerpen. Ruimte is de rest. In het heelal heb je planeten, manen, sterren, kometen en meteoroïden. De rest noemen we ruimte. Die ruimte is niet leeg, maar bevat weinig materie. In de fotografie is het niet anders. Ruimte is alles rond de belangrijkste beeldelementen. Het omvat alles wat weinig tot geen belangrijke details heeft.
Nieuwe fotografie cursus
Tot zover het begin van de nieuwe fotografie cursus Het fotografisch oog.
Deze cursus is ontwikkeld omdat verschillende mensen op verschillende manieren leren. Als onderdeel van de basiscursus compositie bieden we nu een andere manier om de stof tot je te nemen. Deze volgt niet, zoals al mijn andere cursussen, mijn eigen leerweg. Het fotografisch oog is het resultaat van 15 jaar omgang met cursisten.
Het is een ultieme poging om het zo eenvoudig mogelijk te maken. Natuurlijk zonder te ver te gaan.
Compositie heeft niets met regels te maken
Veel docenten geven compositieles aan de hand van regels. De regel van Derden is zo'n voorbeeld. Het idee van de regels is dat als je die volgt, je vanzelf sprekende foto's gaat maken.
Dat is helaas niet zo. Compositie heeft niets met regels te maken. En dus hoef je de regels ook niet te breken.
Compositie leren is je brein openen voor beeldtaal. Daarom begint deze cursus met de visuele bouwstenen waaruit een foto is opgebouwd. Als je die gaat zien, gaat er een wereld voor je open. Dan snap je opeens wat het fotografisch oog inhoudt.
Maar de bouwstenen zijn net als de ingrediënten tijdens het koken. Je kan ze allemaal tegelijk in één grote pan gooien, maar dat levert nog geen lekkere hap op. Het vergt kook technieken om er iets smakelijks van te bakken. In de fotografie zijn dat de compositie technieken. Die helpen je om met de bouwstenen sprekende foto's te maken.
Met de bouwstenen en de compositie technieken kan je aan de slag. Maar wanneer is het gelukt? In de keuken is dat eenvoudig: je proeft en beoordeelt. Hoe doe je dat met je foto's? Eigenlijk net zo. Je kijkt en evalueert. Niet volgens het stramien: mooi of niet mooi. Maar volgens een setje eenvoudige criteria. Criteria die je handvatten geven om foto's zo nodig te verbeteren.
Drie onderdelen
Je snapt het al. Deze cursus heeft drie onderdelen: bouwstenen, compositie technieken en evaluatie
Om de vertaalslag te maken van weten naar herkennen tref je na ieder van deze drie onderdelen een aflevering aan met kijkoefeningen. Zo train je je ogen en brein om wat je net geleerd hebt te herkennen.
Voor smartphone en camera
De fotografie cursus Het fotografisch oog maakt onderdeel uit van de basiscursus compositie. En die kun je volgen met een smartphone of camera. Je bent van harte welkom.
