Ken je de teleurstelling?
We kennen het allemaal: je staat ergens op een prachtige plek – een groen heuvellandschap, een verlaten strand, of een bos vol herfstkleuren – en je haalt je smartphone tevoorschijn om dat mooie moment vast te leggen. Maar dan kijk je naar je foto en denk je: hmm… het zag er indrukwekkender uit in het echt. Herkenbaar?
Geen zorgen. Met een paar eenvoudige tips kun je je landschapsfoto’s met je smartphone echt naar een hoger niveau tillen. Je hoeft geen dure camera te hebben of technisch onderlegd te zijn – een frisse blik, wat geduld en een beetje oefening brengen je al heel ver.
In deze blog geef ik je praktische tips, speciaal voor beginners. Geen ingewikkelde technieken, maar duidelijke handvatten waar je meteen mee aan de slag kunt.
Kijk eerst, klik later
Het klinkt simpel, maar het is de basis van elke goede landschapsfoto: kijk goed voordat je een foto maakt. Neem even de tijd. Wat maakt dit landschap mooi? Is het de uitgestrektheid? De kleuren? De wolken? De rust?
Loop eventueel een stukje heen en weer. Soms is een paar meter naar links of rechts al genoeg om een rommelig beeld te vermijden of juist een mooi element toe te voegen. Je ogen zijn je beste gereedschap. Pas als jij zelf geraakt wordt door wat je ziet, is er een kans dat jouw foto dat ook kan overbrengen.
Zet de horizon niet altijd in het midden
Op bijna elke smartphone kun je rasterlijnen (ook wel een grid en hulplijnen genoemd) aanzetten in de camera-instellingen. Dat zijn twee horizontale en twee verticale lijnen die het scherm in negen vlakken verdelen.
Waarom handig? Omdat het helpt bij de regel van derden – een eenvoudige compositieregel. Zet de horizon niet in het midden, maar op de onderste of bovenste lijn. En plaats belangrijke elementen (zoals een boom, rots, of wandelaar) op een van de snijpunten. Je foto wordt er meteen spannender van.
Tip: op een iPhone vind je de rasterlijn-instelling via Instellingen > Camera > Raster. Op Android verschilt het per merk, maar meestal zit het bij de camera-instellingen.
Hou je smartphone recht
Een scheve horizon is misschien artistiek bedoeld, maar vaak gewoon storend. Zeker bij landschappen.
Let dus goed op dat je smartphone recht is als je fotografeert. De meeste camera-apps hebben een hulplijn of een waterpasfunctie die je kan helpen. Als je per ongeluk toch scheef hebt gefotografeerd, kun je dit gelukkig achteraf ook nog bijsnijden of rechtzetten met een bewerkingsapp.
Denk in lagen
Een goede landschapsfoto heeft vaak diepte. En dat bereik je door te denken in lagen: een voorgrond, een middengebied, en een achtergrond.
Zo’n opbouw zorgt ervoor dat de kijker echt het landschap wordt ingezogen. Probeer dus bewust een element in de voorgrond te zoeken. Dat kan iets kleins zijn – een steen, een plant, of zelfs je eigen schaduw.
Zorg voor blikvangers
Een goede landschapsfoto heeft vaak één of meerdere blikvangers – iets waar je oog naartoe getrokken wordt. Dat kan een opvallende boom zijn, een kerktoren in de verte, een rots, een slingerend pad of zelfs een mens of dier. Zo’n element geeft houvast en maakt je beeld sterker. Zonder blikvangers weet je niet goed waar je moet kijken en verdwaal je in de foto.
Probeer tenminste twee blikvangers te zoeken. Eén blikvanger in de voorgrond en één in de achtergrond. Bijvoorbeeld: een hekje vooraan en een vuurtoren in de verte. Of een bloeiende plant in de voorgrond met daarachter een bergtop. Door die combinatie krijgt je foto diepte én wordt het interessanter om naar te kijken.
Let erop dat de blikvanger niet helemaal in een hoekje staat of half buiten beeld valt. Geef het element ruimte, maar zorg ook dat het mooi in de compositie past (denk weer aan de rasterlijnen!).
Gebruik leidende lijnen
Een slimme manier om de aandacht van de kijker te sturen in je landschapsfoto is door gebruik te maken van leidende lijnen. Dat zijn lijnen in het landschap die je blik als het ware het beeld in trekken – denk aan een kronkelend pad, een rivier, een rij bomen, een hek of zelfs schaduwen.
Leidende lijnen helpen om diepte in je foto te creëren en zorgen ervoor dat het oog van de kijker op een natuurlijke manier door het beeld beweegt. Ze leiden de blik naar je onderwerp of blikvanger, en geven de foto meer samenhang en structuur.
Let bij het fotograferen goed op zulke lijnen in je omgeving en probeer ze bewust te gebruiken. Vaak werken ze het best als ze onder in beeld beginnen en schuin of recht naar achteren lopen. Probeer het eens – het maakt echt verschil!
Voeg een mens of object toe
Een landschap zonder mensen is mooi. Maar een landschap met een mens, fiets, rugzak of ander herkenbaar element wordt soms net even sterker. Het voegt schaal toe en maakt de foto persoonlijker.
Je kunt jezelf ook gebruiken – zet je smartphone op een steen, paaltje of statief en gebruik de timer. Zo voeg je jezelf toe aan het beeld zonder dat je alleen maar selfies maakt.
Gebruik je voeten in plaats van te zoomen
Smartphones hebben tegenwoordig vaak meerdere lenzen, maar de digitale zoom is meestal geen goed idee. Die maakt je beeld korrelig en minder scherp.
Wil je iets op de voorgrond dichterbij halen? Loop er dan naartoe. Als de voorgrond niet dichtbij staat oogt de foto plat en afstandelijk. Pas als jij echt dichtbij bent, krijg je diepte en oogt het direct.
Onderzoek welke lens het beste werkt
De meeste moderne smartphones hebben tegenwoordig meerdere lenzen, zoals een standaard groothoeklens (1x) en een ultragroothoeklens (0.5x of 0.6x). Die ultragroothoek is ideaal voor landschappen: je krijgt er veel meer van de omgeving op, waardoor de foto meteen een weidser gevoel geeft.
Maar let op: door het brede beeld kan alles wat dichtbij is ineens overdreven groot lijken, en dingen in de verte juist heel klein. Dat geeft een dynamisch effect, maar kan ook wat vervormen. Zet daarom bewust iets interessants op de voorgrond als je de ultragroothoeklens (0.5x of 0.6x) gebruikt – zo wordt het beeld sterker en oogt het minder leeg.
De standaard groothoeklens (1x) geeft meestal het meest natuurlijke beeld en heeft vaak de beste kwaliteit. Die gebruik je als je een iets rustiger, evenwichtiger landschap wilt vastleggen. Wissel gerust af en kijk wat het beste werkt in de situatie.
Sommige smartphones hebben ook een telelens (bijvoorbeeld 2x, 3x of zelfs 5x zoom). Die is bedoeld om dingen dichterbij te halen zonder kwaliteitsverlies, en dat is niet alleen handig voor portretten of details – ook bij landschappen kan het een krachtig hulpmiddel zijn.
Met een telelens kun je namelijk sfeer en rust in je beeld brengen. In plaats van alles breed in beeld te brengen, zoom je in op een kleiner stukje van het landschap: een boom op een heuvel, een huisje tussen de mist, of een bergtop in het avondlicht. Het beeld wordt dan compacter, rustiger en soms zelfs intiemer.
Daarnaast comprimeert een telelens het beeld, waardoor de achtergrond dichterbij lijkt. Bergen ogen imposanter en elementen in je foto lijken dichter op elkaar te staan. Probeer het eens – het geeft een totaal andere kijk op hetzelfde landschap.
Let op het licht
Licht maakt of breekt je foto. Voor landschappen is het licht rond zonsopkomst en zonsondergang vaak het mooist. Het is dan zachter, warmer, en geeft langere schaduwen, wat zorgt voor diepte en sfeer.
Tussen 12 en 15 uur is het licht vaak fel en hard. Dat levert snel uitgebleekte luchten of platte beelden op. Maar als je er toch bent op dat tijdstip, zoek dan bijvoorbeeld naar tegenlicht situaties of schaduwpartijen voor een creatiever resultaat.
Bonus: in de vroege ochtend of tegen de avond is het vaak rustiger op populaire plekken. Mooie foto én geen mensen in beeld – win-win!
Nabewerken is geen valsspelen
Veel mensen denken dat foto’s 'puur' moeten zijn. Maar een klein beetje nabewerking kan je landschapsfoto veel mooier maken, zonder dat het onnatuurlijk wordt.
Gebruik een app zoals Snapseed, Lightroom of zelfs gewoon de bewerkingsmogelijkheden in je foto-app. Pas bijvoorbeeld het contrast, de helderheid, de schaduwen of de kleuren iets aan. Of snijd de foto bij voor een betere compositie.
Tip: overdrijf niet met filters. Houd het subtiel – je wilt de sfeer versterken, niet veranderen in een kermisattractie.
Blijf oefenen en kijk veel naar andere foto’s
Fotograferen leer je door te doen. Dus: blijf oefenen! Ga naar een park, het strand of gewoon een boerenweggetje in de buurt. Je hoeft niet naar IJsland of de Alpen om mooie landschappen te vinden.
En kijk ook eens naar het werk van andere fotografen – op Instagram, in fotoboeken of op Pinterest. Vraag jezelf af: Wat maakt deze foto goed? Wat vind ik mooi? Daar leer je enorm veel van.
Wil je meer weten over smartphone fotografie?
Ik geef regelmatig workshops waarin je in een paar uur tijd veel praktische tips krijgt én zelf aan de slag gaat. Leuk, leerzaam en altijd in kleine groepjes. Meer info vind je op Smartphone fotografie cursus.
