Vogelfotografie is een van de meest dankbare vormen van fotografie die ik ooit heb geprobeerd. Het dwingt je de techniek tot in de puntjes te beheersen en vergt tegelijkertijd veel vaardigheden aan de compositie kant. Laat me je een paar tips geven die mij veel gebracht hebben.
Camera
Een camera met een APS-C sensor is handiger voor vogelfotografie dan een camera met een fullframe sensor. Dat komt doordat de APS-C sensor de brandpuntsafstanden van de lens vergroot. Als je een 400mm lens op een camera met een APS-C sensor zet, is het feitelijk een 600mm lens geworden. Je kunt de dieren dichterbij halen. Dat is pure winst. Veel fullframe camera’s kan je ook op APS-C formaat zetten om hetzelfde effect te krijgen.
Lens voor vogelfotografie
De meeste vogels zijn kleine dieren. Daarom heb je al snel een super-telelens nodig met minimaal 400mm. Nog beter is een 600mm lens. Alleen zijn 600mm lenzen prijzig en zwaar. Een eenpoot of gewoon statief is dan handig om je schouders te sparen maar werkt alleen als de vogels stil zitten.
Licht
Vrijwel alle vogels zijn het meest actief aan de randen van de dag. Dat zorgt voor een extra uitdaging. Aan de randen van de dag is er minder licht dan midden op de dag. Om dat op te vangen zul je moeten schieten met een hogere ISO dan je misschien lief is.
‘s Morgensvroeg en aan het eind van de dag is het licht minder intens. Dat komt goed uit om het contrast te beheersen. Net als op een bewolkte dag is het contrast aan de randen van de dag relatief laag. Tenminste, als je de zon in de rug houdt. Bij tegenlicht is het contrast hoog en verlies je veel details in de vogels of raakt de lucht overbelicht.
Instellingen voor vogelfotografie
Bij vogelfotografie wil je de sluitertijd meestal instellen op minimaal 1/1000s voor een vogel die stilzit. Dat is niet alleen nodig om hun kleine bewegingen te bevriezen, maar vooral om jouw bewegingen van de super-telelens te compenseren.
Voor een vliegende vogel kun je het beste een sluitertijd van 1/2500 of 1/3200 sec gebruiken.
Maar hier loop je tegen een uitdaging aan. Sluitertijd, diafragma en ISO werken samen. Een snelle sluitertijd laat minder licht binnen. Om dat te compenseren heb je twee opties: je kunt de ISO verhogen of een groter diafragma gebruiken.
De makkelijkste manier is om je ISO te verhogen. Maar wees voorzichtig. Hoge ISO-waarden kunnen digitale ruis introduceren, waardoor je foto er korrelig uit kan zien en aan kwaliteit verliest.
Je kunt het ook doen door een groter diafragma te gebruiken. Een groter diafragma (lager f-getal) betekent een kleinere scherptediepte, waardoor delen van de vogel onscherp kunnen worden. Maar het is niet alleen maar slecht nieuws. Een groot diafragma kan ook je achtergrond onscherp maken, waardoor de aandacht op je vogel wordt gericht. Het draait allemaal om het vinden van de balans die het beste werkt voor jouw specifieke camera en scène.
Hoe doe je het in de praktijk?
Je denkt nu misschien: "Ja, maar hoe doe je het in de praktijk?" Hier wat tips.- Zet je camera op Sluitertijd-voorkeur (S- of Tv-stand)
- Zet de sluitertijd op 1/1000 sec voor vogels die stilzitten. En op 1/2500 - 1/3200 sec als ze vliegen
- Zet de ISO op Automatische ISO om steeds een gemiddelde belichting te krijgen
Aanpassingen
Pas deze instellingen waar nodig aan.
Verhoog de sluitertijd als je ziet dat de vogel toch nog bewogen is.
Draai het diafragma iets verder dicht (hoger f-getal) als je merkt dat de scherptediepte te klein is en de vogel niet in zijn geheel scherp is.
Gebruik de belichtingscompensatie om het beeld zo nodig lichter of donkerder te maken.
Hou de ISO voortdurend in de gaten. Als de ISO te hoog gaat veroorzaakt dat zichtbare ruis en kwaliteitsverlies. Vaak kan je ruis in de nabewerking verminderen, maar is dat niet altijd genoeg.
Stabilisator
Zet de stabilisator AAN als je uit de hand fotografeert. En zet de stabilisator UIT als de lens op een statief staat.
Scherpstelgebied
Gebruik een klein scherpstelgebied als de vogel stilzit. En mik op het oog.
Gebruik een groter scherpstelgebied als de vogel door de lucht vliegt. Dan is de kans groter dat scherpstellen lukt.
Gebruik tracking (volgen) als je camera die optie heeft.
Gebruik eye-focus voor dieren als je camera die optie biedt. Test het om te kijken of de succes score voldoende is.
Scherpstelmodus
Zet de scherpstelmodus op AF-C of Servo (Canon).
Transport
Vogels bewegen snel. Timing is lastig. Zet je camera daarom op de continu opnamestand. Het liefst High speed. Hou de ontspanknop net zo lang ingedrukt als je foto’s wil maken. Hoe meer foto’s je maakt, des te groter de kans dat je een fraai moment te pakken hebt.
Standpunt
Hou de zon zoveel mogelijk achter je. Meelicht werkt beter dan tegenlicht, tenzij je een silhouet wilt maken. Probeer zoveel mogelijk op ooghoogte te komen van de dieren. Dat maakt dat ze er groter overkomen en de foto’s er professioneler uitzien.
Vul het beeld
Wil je mooie foto's maken van een vogel? Als je een enkele vogel fotografeert, is het vaak een goed idee om er het beeld mee te vullen. Hier zijn een paar van de voordelen:
- De kijker kan zich goed op de vogel concentreren.
- Het levert een mooie, onscherpe achtergrond op.
- Het is gemakkelijk om de vogel goed te belichten.
Maar pas wel op. Er mag best wel wat meer in beeld komen dan de vogel. Waar het vooral om gaat is dat je kijker verbinding kan maken met wat het ziet. En niet verdwaalt in een drukke omgeving met ergens een klein vogeltje. Tenzij je een prachtige omgevingsfoto voor ogen hebt, raad ik je aan om het beeld te vullen.
De achtergrond
Bij vogelfotografie is achtergrond is net zo belangrijk als het onderwerp. Vogelfoto's zien er prachtig uit als de achtergrond schoon is en de vogel aanvult. Als de achtergrond rommelig oogt, stoort dat enorm.
Wacht op spannende momenten
Je wil met een foto niet alleen laten zien hoe de vogel er uitziet. Je wil er ook een verhaal mee vertellen. Daarom neem je meestal een stukje van de omgeving mee. En wacht je op spannende momenten. Momenten die iets vertellen over het leven en gedrag van de dieren.
Privéles?
Fotografie is een vaardigheid. Het helpt enorm om te oefenen. Zeker onder begeleiding van een ervaren fotograaf. Een korte privéles wildlife fotografie kan je een flink eind op weg helpen. Kijk eens naar de privéles wildlife fotografie als je geïnteresseerd bent.
